Badania lotniczo-lekarskie

Słyszałem kilkukrotnie, że pilot musi mieć świetne zdrowie. Żadnej plomby, świetny wzrok i słuch, prosty kręgosłup, nienaganna kondycja, itd. Jak to jest z tym zdrowiem pilotów? Czy rzeczywiście tak trudno przejść badania lotniczo-lekarskie?

Być może takie są wymagania do pilotowania F-16 (proszę o weryfikację jeśli ktoś wie), ale w kokpicie Boeinga 737 plomby można posiadać.

A nawet bez kompletu uzębienia się obejdzie, byleby nie był to brak dwóch „jedynek”. Wtedy na ewentualnej rekrutacji mogą niezbyt przychylnie ocenić naszą prezencję.

Najpierw trochę teorii

Wg EASA (European Aviation Safety Agency) można wyróżnić trzy klasy „zdrowotne”. W uproszczeniu, klasa:

– I – dla pilotów zawodowych

– II – dla pilotów latających niekomercyjnie, na własny użytek (np. do licencji PPL)

– III – dla pozostałego personelu lotniczego, np. kontrolerów

Szczegółowe wymagania i dopuszczalne normy zdrowotne opisuje dokument EASA zwany Part-Med. Można go znaleźć tutaj: https://www.easa.europa.eu/document-library/acceptable-means-of-compliance-and-guidance-materials/group/part-med—medical-requirements-for-aircrew#group-table

Normy zawiera w szczególności ten dokument: https://www.easa.europa.eu/sites/default/files/dfu/Annex%20I%20to%20ED%20Decision%202019-002-R.pdf

Z powyższego wynika, że do kursu PPL nie potrzebujesz badań klasy pierwszej. Jest jednak jedno ale… Jeśli planujesz karierę w lotnictwie i docelowo chcesz latać zawodowo, to przyjdzie taki czas, że pierwsza klasa badań będzie Ci potrzebna.

Dlatego uważam, że warto już przed rozpoczęciem szkolenia PPL sprawdzić czy Twój stan zdrowia będzie wystarczający do uzyskania klasy pierwszej i po prostu zgłosić się na wstępne badanie lotniczo-lekarskie klasy pierwszej.

Terminy

Inny z dokumentów opisuje jak często należy badania odnawiać. Po jakim czasie od upływu terminu ważności badań można je odnowić (badania okresowe), a po jakim należy ponownie przeprowadzić badania wstępne. https://www.easa.europa.eu/sites/default/files/dfu/Easy_Access_Rules_for_Medical_Requirements.pdf

Szczegóły w Part-Med, Aneks IV, strona 46. Z dokumentu można dowiedzieć się, że klasę pierwszą należy odświeżać co roku gdy badany pilot jest poniżej 60 r.ż. i co pół roku dla pilotów powyżej 60 r.ż. Gdyby pilot chciał latać samolotem jednosilnikowym i były to operacje komercyjne, musi po „czterdziestce” odwiedzać orzecznika co pół roku.

Przy klasie drugiej wystarczy przejść badania raz na pięć lat do „czterdziestki”, między 40 a 50 r.ż. badania są ważne dwa lata, a po „pięćdziesiątce” trzeba badać się co roku.

W przypadku obu klas badań lotniczo-lekarskich do 2 lat po dacie upłynięcia ważności badań wciąż możliwe jest ich odnowienie poprzez przeprowadzenie standardowych badań okresowych (czyli takich, jakby badania wciąż były ważne).

W okresie 2-5 lat po upływie ważności należy przeprowadzić nieco więcej badań, a po pięciu latach po „wyjściu” badań, należy przeprowadzić badania lotniczo-lekarskie niejako od nowa, czyli zaczynając od badań wstępnych.

Koszty

Jakiś czas temu Urząd Lotnictwa Cywilnego „uwolnił” ceny przeprowadzania badań. Jeszcze w 2019, kiedy po raz pierwszy robiłem badania klasy pierwszej, taka przyjemność mogła kosztować maksymalnie 600 złotych. Ja płaciłem bodajże 550 złotych.

Obecnie ceny poszybowały mocno w górę i wstępne badanie lotniczo-lekarskie klasy pierwszej kosztuje w WIMLu aż 1230 złotych. I nie jest powiedziane, że na tym się zatrzyma :). W porównaniu do moich pierwszych badań pakiet „sprawdzający” powiększył się o testy psychologiczne oraz test „narkotykowy”.

Dokładnie nie wiem na czym one polegają, więc nie będę o tym pisał. Jeśli Cię to interesuje, to polecam wpis na blogu u Askefa, gdzie bardzo rzetelnie i szczegółowo opisane są wszystkie badania.

Gdzie przeprowadzić badania lotniczo-lekarskie?

Należy pamiętać, że lekarzy orzeczników nie ma w kraju zbyt wielu. To nie jest tak jak z wizytą u ortopedy, że zgłaszasz się przez NFZ do lekarza pierwszego kontaktu, a następnie dostajesz skierowanie do specjalisty.

Trzeba po prostu umawiać się bezpośrednio w centrach medycyny lotniczej lub z lekarzem orzecznikiem. Przy klasie drugiej mamy nieco więcej swobody. Lekarzy posiadających uprawnienia do wydania tej klasy jest więcej.

W przypadku klasy pierwszej mamy do wyboru zaledwie trzy opcje na cały kraj:

– Lux Med w Warszawie (ul. Żwirki i Wigury)

– WIML w Warszawie (ul. Krasińskiego)

– GOBLL we Wrocławiu (ul. Sienkiewicza)

Jak wyglądają badania lotniczo-lekarskie?

Oprócz wspomnianego psychologa i narkotyków, podczas badań wstępnych będziemy mieć do odwiedzenia kilka gabinetów.

Na „dzień dobry” radzę skierować się na pobranie krwi i moczu. Na badania stawiamy się na czczo, pobieramy pojemnik na mocz, wypełniamy go, zanosimy do pokoju, w którym pobierają nam krew – potem można już jeść 🙂

Następnie już w dowolnej kolejności czeka:

– okulista: tablice Ishihary, badanie dna oka plus jeszcze jedno badanie z „dmuchaniem” w stronę gałki ocznej – nie wiem jak się nazywa (dzięki Oli M. już wiem, że to pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego 🙂 ),

– badanie słuchu: audiogram i tympanometria oraz podczas badań wstępnych obrotowe krzesło na którym kręcą Cię przez 2 minuty w kółko,

– laryngolog: krótka wizyta – lekarz zagląda do uszu, do nosa i do gardła,

– RTG klatki piersiowej,

– spirometria (badanie pojemności płuc),

– badanie EKG,

– internista – krótki wywiad plus krótkie badanie.

Ile trwają badania lotniczo-lekarskie?

Całość w WIMLu zajmuje maksymalnie 3-4 godziny. Od godziny 12tej można odebrać gotowe orzeczenie.

Czytałem opinie, że podobno w LuxMedzie podchodzą do badań bardziej liberalnie. Ile w tym prawdy? Nie mam pojęcia. Mam natomiast bardzo dobre zdanie o badaniach w WIMLu. Nie sądzę, żeby były bardzo restrykcyjne, a atmosfera w Instytucie jest całkiem niezła.

Polecam również zapisać się na piątek, gdyż w przededniu weekendu nie ma zbyt wielu wojskowych. W pozostałe dni może być nieco bardziej tłoczno.

W piątek po majówce chętnych do badań było około 10 osób. Mniej więcej o 10:00 byłem już z kompletem badań i musiałem tylko poczekać na orzeczenie.

Z gotowym orzeczeniem można udać się na obiadek – w sąsiedztwie WIMLu polecam knajpkę „U Lotników”. W tym roku nie byłem, ale za pierwszym razem zjadłem smacznie, w dodatku dostałem olbrzymią porcję, którą ledwo zmieściłem :). Dobrze, że już byłem po badaniach krwi 😉

Dokument stwierdzający klasę zdrowotną należy mieć zawsze przy sobie podczas wykonywania operacji lotniczych. Warto też pamiętać, żeby był podpisany w stosownym miejscu.

Podsumowanie

Kończąc, podzielę się prywatną i zupełnie subiektywną opinią na temat badań. Jeżeli cieszysz się przeciętnie poprawną formą fizyczną i dobrym zdrowiem ogólnym, to nie powinieneś / nie powinnaś obawiać się badań lotniczo-lekarskich.

W przypadku wątpliwości lub gdy posiadasz rzadkie schorzenia możesz zajrzeć do dokumentów, do których odnośniki zawarłem w tekście powyżej.

W razie dalszych rozterek, niezłym pomysłem może być próba kontaktu z lekarzem orzecznikiem. Listę lekarzy znajdziesz tutaj: https://www.ulc.gov.pl/pl/personel-lotniczy/medycyna-lotnicza/lekarze-orzecznicy.  Podpowie (nawet w rozmowie telefonicznej) czy dane schorzenie wyklucza przyznanie danej klasy badań.

Jak sam(a) widzisz, nie taki diabeł straszny jak go malują. Jeśli jednak masz wątpliwości czy zdrowie pozwoli Ci latać zawodowo, proponuję zacząć szkolenie od przeprowadzenia pierwszej klasy badań.

W przypadku gdyby okazało się, że jednak zdrowie nie pozwala na pozytywny wyniki badań, stracisz 1200 złotych, ale możesz zaoszczędzić nawet kilkadziesiąt tysięcy. Wyobraź sobie bowiem sytuację, gdy zaczynasz szkolenie z zamiarem stania się pilotem samolotu pasażerskiego.

Wydałeś już 40 tysięcy na licencję PPL, 30 tysięcy na budowę nalotu i 30 tysięcy na kurs IR. A tu nagle przed CPL-ką musisz przedłożyć badania pierwszej klasy okazuje się, że nie jesteś w stanie ich przejść. Przemyśl to 😉